Heilige dagen en/of feestdagen van inheemse Afrikaanse volken hadden en hebben in de meeste gevallen te maken met natuur kosmische verschijnselen/gebeurtenissen. In bijna alle inheemse Afrikaanse spirituele/religieuze stromingen spelen de hemellichamen en met name de zon een belangrijke rol, omdat deze krachten uitoefenen op de natuur hier op aarde en dus ook op ons als mensen. De zon speelt hierin vaak een centrale rol. Hierdoor waren transformerende gebeurtenissen rondom de zon heilige dagen en/of feestdagen in Afrika. Er waren 4 momenten/periodes die belangrijk waren voor inheemse Afrikanen en voor sommigen nog steeds. Dit waren de zomer en winter zonnewende en de lente en herfst nacht- en dagevening. De dageveningen zijn de dagen in het jaar waarbij de dagen en nachten even lang zijn. De winter en zomer zonnewende vertegenwoordigen de kortste en langste dagen van de het jaar. De invloed van de energie van de zon is op deze momenten het sterkst en waren om die reden belangrijke momenten voor de inheemse Afrikaanse bevolking. 4000 jaar voor de geboorte van Christus werd op 25 december door de inheemse bevolking van Kemet gevierd dat vanaf die dag de dagen langer zouden zijn en de kracht van de zon sterker werd. 25 december werd gezien als de symbolische wedergeboorte van de zon. Naast deze dag geven wij jou nog 4 andere heilige feestdagen vanuit de Afrikaanse spiritualiteit.

De eerste in het rijtje is een eeuwenoud feest en in dit geval festival dat niet meer wordt gevierd, omdat de gemeenschap niet meer als zodanig bestaat. We hebben het over het Sed festival dat gevierd werd in Kemet. Aangezien Kemet en de gemeenschap van toen er niet meer op die manier zijn, vindt het Sed festival niet meer plaats. Het Sed festival werd gevierd in Gizeh, een stad die toentertijd bestond uit meer dan 80 piramides die omringt waren door een muur. De structuur van de piramides correspondeerde met de constellatie van Orion. De Neset Bity (farao) moest tijdens deze festiviteit een aantal fysieke testen, uitdagingen, ceremonies en rituelen uitvoeren in de straten van deze stad vol piramides, maar ook in de kamers, gangen en tempels in de piramides. Door deze taak/opdracht aan te nemen en te voltooien liet de Neset Bity zien dat hij fysiek, psychologisch en spiritueel in staat was om Kemet te leiden. Hiermee was hij een voorbeeld voor het volk. Dit vond plaats als hij 30 werd en daarna om de 3 jaar. Het Sed festival kan men dus zien als een (her)kroningsfestival, maar ook als een sreka ritueel vanuit Winti opzicht. De Neset Bity maakte tijdens deze festiviteit meerdere ervaringen mee. Hierdoor maakte hij een spirituele ervaring mee waarbij hij als voorbeeld diende voor het overstijgen van ons menselijke vermogen en het in contact treden met neteru (winti’s), voorouders en spirituele wedergeboorte.

De volgende op de lijst is een feest uit Ghana, een land waar heel veel mensen uit de Afrikaanse diaspora hun roots hebben liggen. Edina Bronya is een festival van de plaats Elmina. Het is een festival dat gefocust is op familie. Tijdens dit festival viert men de onsterfelijkheid van de mens en de eenheid van familie. Dit festival wordt op de eerste donderdag tot de daaropvolgende zaterdag in januari gevierd. Echter beginnen de voorbereidingen al eerder. Op de vrijdag ervoor wordt er op een traditionele manier gedrumd en gedanst, dat Aketekete wordt genoemd. Deze ceremonies gebeuren vroeg in de ochtend tot laat in de avond. De dag voor het eigenlijke festival wordt er een ritueel aan het water gedaan om het festival in te luiden. De dag van het festival verzamelen de verschillende familieleden bij het familiaire huis, waar zij de festiviteiten vieren. Familievetes worden eerst opgelost voordat men begint met feesten en de eenheid te vieren. Er worden ook rituelen uitgevoerd om de overleden familieleden te gedenken. Dit doet men d.m.v. een plengoffer van water, dranken en het offeren van eten. Hierna gaan al de familieleden als eenheid met elkaar dineren. En er wordt muziek gemaakt en gedanst. Het feest wordt geëindigd met een plengoffer voor de alles scheppende energie en de voorouders voor een voorspoedig jaar.

Het derde festival is er één die al 600 jaar bestaat. We hebben het hier over het Oshun Osogbo festival van de Yoruba gemeenschap in Nigeria. Dit festival heeft inmiddels wereldwijde bekendheid en wordt jaarlijks bijgewoond door duizenden mensen, inclusief toeristen. Tijdens dit twee weken durende feest wordt er een eerbetoon aan de orisha (winti) Oshun, die bescherming en vruchtbaarheid aan de stad Osogbo biedt, gegeven. Dagelijks worden er rituelen uitgevoerd onder begeleiding van traditionele muziek, zang en dans van de gemaskerde Eyo dansers . Eén van de hoogtepunten van het festival is wanneer een vrouwelijke maagd een offerande aan de orisha Oshun bij de rivier doet, omdat Oshun een rivier orisha is. De offerande doet zij namens de bevolking van Osogbo en de aanwezigen. Deze offerande neemt zij mee in een kalebas die zij op haar hoofd draagt die rust op een kleurrijke sluier. Echter gebeurt dit alles niet alvorens er rituelen zijn uitgevoerd bij het priester altaar van Oshun. Dit festival, dat gedaan wordt om reiniging en heling van fysieke, psychologische en spirituele problemen te bewerkstelligen, is geprobeerd af te schaffen door de christelijke gemeenschap. Gelukkig is dit niet voltooid en vindt het festival nog jaarlijks doorgang.

Het Egungun festival is een belangrijke traditie van de Yoruba gemeenschap die dateert van ver voor de koloniale periode. Dit festival vindt elk jaar plaats in juni in Ibandan, de hoofstad van Oyo, en was voor de komst van andere religies één van de belangrijkste festiviteiten van de Yoruba gemeenschap. Ondanks het verschil in omvang is het Egungun festival in de essentie vergelijkbaar met wat men in Winti kent als de Kabra neti. Het festival is een traditie die de banden met de voorouders moet verstevigen door met hun te communiceren en te feesten. Tijdens het feest hebben mensen verschillende kleurrijke en flamboyante kleding aan. Ook zijn er mensen die optreden en mensen die een bepaald kostuum aan hebben die elk een voorouder vertegenwoordigen. Als iemand dus zo’n pak aan heeft is de persoon niet meer zichzelf, maar een voorouder. Hierbij is kleding een belangrijk onderdeel, want kleding geeft het welzijn, de rijkdom en status van de familie aan evenals de kracht van de kabra. Hierom worden er vaak meerdere lagen diverse dure en bijzondere lappen stof gebruikt. Aangezien er o.a. door de slavernij in verschillende gebieden zoals Zuid-Amerika en het Caribische gebied Yoruba diaspora te vinden zijn, wordt deze traditie ook in die gebieden in ere gehouden.

• Bankole, I. (2019, 3 maart). The Egungun as Yoruba Cultural Renaissance. Vanguard News. https://www.vanguardngr.com/2019/03/the-egungun-as-yoruba-cultural-renaissance/
• Omotayo, J. (2022, 19 december). A celebration that unites many: Important things to know about Egunguns and their festival. Legit.ng – Nigeria news. https://www.legit.ng/people/1510326-a-festival-unites-important-egungun-festival/

Kerst tijdens slavernij

Winti Sabi Filosofische weetjes over Winti