Dat wij vetten, koolhydraten, proteïnen (eiwitten) nodig hebben is voor bijna iedereen bekend. Dat wij vitamines, mineralen en vezels nodig hebben, weten de meesten van ons ook wel. Maar als wij het over fytonutriënten hebben, begeven wij ons voor de meesten van ons op onbekend terrein. Toch zijn deze nutriënten volgens ons van levensbelang en onmisbaar in jouw dieet. Daarom leek het ons leuk om een kort stuk hierover te schrijven, zodat je meer te weten komt over deze nutriënten en van hieruit verder op onderzoek uit kunt gaan.
Fytonutriënten zijn nutriënten die te halen zijn uit plantaardige bronnen. Deze nutriënten zijn in staat om bepaalde biologische of biochemische activiteiten uit te voeren in ons lichaam. Deze nutriënten hebben hun naam te danken aan de bronnen waar wij ze kunnen vinden, namelijk planten. Fytonutriënten betekent letterlijk plantnutriënten. “Fyto” is afgeleid van “Phytos”, de Griekse benaming voor een plant. Deze nutriënten zijn te vinden in alle eetbare delen van planten, vooral in de schil. Fruit, groenten, hele granen, noten, zaden, kruiden en specerijen zijn bronnen van deze nutriënten waar zij bijdragen aan o.a. kleur, geur en smaak.
Eeuwenoude kennis
De kennis en het gebruik van deze nutriënten, al dan niet onder deze naam, is de basis van vele middelen die natuurgeneeskundigen gebruikten en nog steeds gebruiken om mensen te helpen bij het verkrijgen en het behouden van hun holistisch welzijn. Al in het eeuwenoude Kemet en Kush (Egypte en Sudan) werden groenten en fruit, kruiden en specerijen die o.a. fytonutriënten bezaten, gebruikt om holistisch welzijn te verkrijgen en te behouden. Voorbeelden hiervan zijn uien, citrusvruchten, mango’s en velen meer. Niet alleen in Kemet en Kush was dit zo, maar eigenlijk in heel Afrika. In de Afrikaanse en Afro-Caraïbische geneeskunde wordt er nog gebruik gemaakt van deze kennis, maar ook in de ayurvedische geneeskunde waar kurkuma bijvoorbeeld veel gebruikt wordt. Volgens de westerse wetenschap zijn er meer dan 5000 fytonutriënten. Echter is men nog niet helemaal bekend met alle voordelen van deze nutriënten, omdat de wetenschap rond deze nutriënten nieuw is en de meeste onderzoeken op basis van dieet in een laboratorium met menselijke cellen in een reageerbuis of dierlijke proeven zijn gedaan. Ondanks dat deze nutriënten niet als essentieel worden gezien, wordt het voordeel van deze nutriënten steeds meer ingezien. Het aantal studies rondom fytonutriënten zal de komende tijd dan ook alleen maar toenemen. De meest onderzochte fytonutriënten zijn op dit moment de carotenoïden.
Diverse soorten fytonutriënten
Fytonutriënten zijn in diverse soorten te verdelen en hebben ook verschillende voordelen. Fytonutriënten kunnen elkaar overlappen en complementeren. Enkele voordelen van fytonutriënten zijn de kanker remmende werking, ontstekingsremmende werking en de antioxidantenwerking. Tevens helpen bepaalde fytonutriënten bij cardiovasculaire gezondheid, het boosten van het immuunsysteem en gezonde ogen.
Zoals eerder gezegd zijn de fytonutriënten in diverse soorten te verdelen die vervolgens weer verder onderverdeeld kunnen worden. Zo hebben we de polyfenolen, terpenen, zwavelverbindingen en saponinen. En zo zijn de polyfenolen weer onder te verdelen in flavonoïden, fenolzuren en niet flavonoïden.
Eet zo kleurrijk mogelijk
Het is om deze reden dat wij onze cliënten aanraden om zo kleurrijk mogelijk te eten, zodat je niet alleen voldoende verschillende vitamines en mineralen binnenkrijgt, maar ook diverse fytonutriënten die jouw holistisch welzijn kunnen verhogen.
Carotenoïden
Zo zijn carotenoïden te vinden in plantaardige bronnen met een oranje, rode, gele en groene kleur. Denk aan pompoen, paprika en lychees. Carotenoïden zijn antioxidanten, werken kanker remmend en zijn immuun versterkers. Vormen van carotenoïden zijn betacaroteen, luteïne en lycopeen.
Limoneen
Limoneen is een fytonutriënt die te vinden is in citrusvruchten zoals grapefruit, limoen, citroen, sinaasappel enz. Deze fytonutriënt is ook verantwoordelijk voor de geur van deze vruchten. De voordelen van limoneen is het versterken van het immuunsysteem en het verhogen van de productie van antikanker enzymen.
Resveratrol
Resveratrol komt voornamelijk voor in bessen, bosvruchten, tomaten en druiven. Deze fytonutriënt heeft ook een antikankerwerking, doordat het cyclo-oxygenase remt. Dit is een enzym die zorgt voor de groei van tumorcellen. Andere voordelen van resveratrol zijn o.a. bescherming tegen infecties, hartbescherming en bescherming tegen schimmels.
Gebruikswijze
Behalve het voldoende en divers consumeren van plantaardige voeding is de manier waarop belangrijk. Het bewerken van de voeding, zoals koken, kan zorgen voor een vermindering van 50-90% van de fytonutriënten. Het is daarom belangrijk om ook regelmatig rauwe groenten en fruit te consumeren. Zo is het eten van salades en drinken van fruit- en groentesappen en smoothies zeer gewenst. Verder is het ook belangrijk om zoveel mogelijk biologisch te eten, omdat deze soorten fruit en groente meer fytonutriënten bevatten aangezien planten deze fytochemicaliën aanmaken en gebruiken om zichzelf te verdedigen in de natuur. Verder is het goed om te weten dat fytonutriënten beter op te nemen zijn in voeding dan in pilvorm.
Literatuurlijst
Coila, B. (z.d.). List of Foods Containing Phytochemicals | Livestrong.com. LIVESTRONG.COM. https://www.livestrong.com/article/273326-list-of-phytochemical-foods/
Crinnion, W. J. (2010). Organic foods contain higher levels of certain nutrients, lower levels of pesticides, and may provide health benefits for the consumer. PubMed. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20359265/#:%7E:text=While%20being%20higher%20in%20these,%2C%20flavonoids%2C%20and%20carotenoids).
Györéné, K. G. (2006, 29 oktober). [A comparison of chemical composition and nutritional value of organically and conventionally grown plant derived foods]. PubMed. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17297755/
Harvard Health Publishing. (2019, februari). Fill up on phytochemicals. Harvard Health. https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/fill-up-on-phytochemicals
Phytochemicals. (2017, 11 september). Stanford Health Care. https://stanfordhealthcare.org/medical-clinics/cancer-nutrition-services/reducing-cancer-risk/phytochemicals.html
Probst, Y. C., Guan, V. X., & Kent, K. (2017). Dietary phytochemical intake from foods and health outcomes: a systematic review protocol and preliminary scoping. BMJ Open, 7(2), e013337. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2016-013337
Xiao, J. (2015). Phytochemicals in Food and Nutrition. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 56(sup1), S1–S3. https://doi.org/10.1080/10408398.2015.1111074
Blaka is verantwoordelijk voor de inhoud van dit artikel. Aan de gegevens in dit artikel kan geen rechten worden ontleend. Alle inhoud in dit artikel is informatief. Deze informatie is niet bedoeld als vervanging voor sport-, medische- en voedingsadviezen van een arts. Voedings- en gezondheidstips moet je ten alle tijden eerst met je arts of medische specialist bespreken. Blaka is in geen geval aansprakelijk voor schade of letsel als gevolg van of voortvloeiend uit het gebruik van de informatie van dit artikel.